ابوالمعانى ميرزا عبدالقادر بيدل بزرگترين شاعرغزلسراى عرفانى وفلسفى فرزند ميرزا عبدالخالق درسال 1054 هـجرى قمرى درشهرعظيم آباد پتنه درهندوستان چشم به جهان گشود. نسبت اوبهقبيلة »ارلاس« بدخشان افغانستان مىرسد. خانوادة اوهمه سپاهى پيشه ونظامى مسلك بودند. اين كه چه زمان، چراو چگونه نياكانش به سرزمين هند مهاجرت كرده بودند، نامعلوم ودرپرده يي ازابهام اســت. »عبدالقادر« هنگامي كه هنوزبيش از چهارونيم ســال نداشت پدرش را ازدست داد و در ســاية سرپرستي وتربيت كاكايش »ميرزا قلندر« كه خوداز صوفيان باصفا بود مكتب ومدرسه را رها كرد و تحت آموزش معنوي وي قرار گرفت. اودر كنار»ميرزا قلندر« با مباني تصوف آشنايي لازم پيدا كرد؛ همچنين دراين راه ازامداد و دســتگيري »مولانا كمال« دوســت و پيشواى معنوي پدر بهره ها برد.

اميرعلى شيرنوايى در سال844 هـ .ق.درهرات متولد شد. اودر چهار ساله گى تعليمات ابتدايى خود را آغاز و درده ساله گى به شعرسرايى پرداخت و به دو زبان تركى ودرى شعرمى سرود و بدين مناسبت به شاعرذواللسانين معروف است.خود او د رباب اشعارتركى و درى خويش قطعه يى داردكه شايستة ذكراست:

********

معنى شيرين ورنگينم به تركى بى حداست

فارسى هم لعل و ُدرهاى ثمين گربنگرى

گوييا در راست بـازار سخن بگـشوده ام

زانـكه باشد اغنيا اين نقـدها را مشترى

زين دكان ها هرگدا كالا كجاخواهد خريد

يك طرف دكان قنادى ويك سو زرگرى

ابو منصور محمد بن احمد دقيقى بلخى از بزرگترين شاعران قرن چهارم هجرى به شمار مىرود، تاريخ تولدش دقيق معلوم نيست. او در عصر فرمانروايى خانوادة بلخى الاصل سامانيان مىزيست. دورة سامانى يكى از دورههاى تابناک و درخشان فرهنگ سرزمين ما به شمار مىرود. در اين عصر شاعران بزرگ، نويسندهگان چيره دست، فلاسفة نامدار، طبيبان، ستاره شناسان و رياضى دانان مشهور زنده گى مى كردند. دورة سامانيان عصر خلق شهكارها و احياى فرهنگ ملى ماست و با ارزشترين اثرى كه در اين دوره نگاشته شده است؛ شهنامة دقيقى بلخى مىباشد، بخشى از آن به گشتاسپ نامه معروف است،كه در مورد جنگ گشت اسپ و ارج اسپ و ظهور زردشت سروده شده است. دقيقى اولين سرايندة شهنامه مىباشد، كه هزار بيت آن را به نظم در آورد. وى نتوانست كارش را به پايان برساند؛ زيرا توسط غلامش در سال 365 هجري كشته شد و كار ناتمامش را فردوسى به پاية اكمال رسانيد.